‘Waar ik de afbeeldingen heb gevonden? Op internet! Ze passen perfect bij de inhoud van mijn boek.’ Dit krijgen wij regelmatig te horen van auteurs, maar vaak moeten wij ze laten weten dat deze afbeeldingen helaas niet gebruikt kunnen worden. Dat een afbeelding op het internet staat, wil namelijk niet zeggen dat ze automatisch vrij zijn van rechten. Bijna alle afbeeldingen van fotografen, ontwerpers en kunstenaars zijn immers beschermd door het auteursrecht. Waar moet je precies op letten bij het gebruik van (foto)materiaal van anderen in jouw werk?
Heb je afbeeldingen op het internet gevonden die perfect passen bij jouw boek, dan zul je voor het gebruik hiervan altijd schriftelijke toestemming moeten vragen. Sommige makers vragen hier een vergoeding voor. Zou je de afbeeldingen zonder toestemming gebruiken, dan kan je dat veel geld kosten in de vorm van een boete en schadevergoeding. In sommige gevallen loop je zelfs het risico op celstraf die je tot vier jaar van de straat kan houden. Dat is niet niks!
Om vervelende situaties te voorkomen, biedt Boekscout de mogelijkheid om een coverfoto voor je te regelen. Op Adobe Stock mag elke auteur die bij ons zijn of haar boek uitgeeft, een afbeelding voor de cover uitzoeken. Uiteraard is dat voor onze auteurs gratis! Wij regelen vervolgens de toestemming door de afbeelding aan te schaffen. Op die manier ben je er zeker van dat de rechten goed zijn geregeld. En doordat wij bijhouden welke afbeeldingen er al zijn gebruikt voor onze andere boeken, heb je altijd een originele cover! In deze blog vind je meer informatie over het kiezen van de juiste cover.
Heb je het idee om een foto van een openbaar gebouw of kunstwerk op te nemen in je boek of wil je die als coverafbeelding te gebruiken, dan gelden er andere regels. Hierbij is het belangrijk dat je niet alleen het kunstwerk of het gebouw duidelijk in beeld hebt gebracht, maar ook de omgeving. Is dit het geval, dan mag je deze afbeelding gebruiken zonder schriftelijke toestemming. Het is dus heel belangrijk dat je goed kunt zien waar het kunstwerk of het gebouw precies staat. Een vermelding op de colofonpagina is uiteraard wel altijd netjes.
De auteursrechten komen na het overlijden van de kunstenaar in handen van de erfgenamen. Deze rechten vervallen in de meeste gevallen pas 70 jaar na het overlijden van de oorspronkelijke maker. In andere landen dan Nederland of in bijzondere gevallen kunnen er andere regels gelden. Zorg dus dat je goed op de hoogte bent! Je moet dus te weten zien te komen hoe lang het geleden is dat de betreffende kunstenaar is overleden. En: is er een gerechtelijke uitspraak gedaan over de auteursrechten?
Het portretrecht is een andere belangrijke factor om rekening mee te houden. Iedereen die afgebeeld staat op een foto kan hier in principe aanspraak op maken. Een foto met daarop herkenbare personen mag je namelijk niet zomaar publiceren. De geportretteerden dienen hier in een aantal gevallen schriftelijk toestemming voor te geven.
Dit kan nauwer luisteren dan je misschien beseft. Het portretrecht onderscheidt namelijk in opdracht en niet in opdracht gemaakte foto’s. Wie op in opdracht gemaakte foto’s staat afgebeeld, mag publicatie ervan tegenhouden. Gaat het om niet in opdracht gemaakte foto’s, dan kan de geportretteerde alleen in bepaalde gevallen, in gevallen van ‘redelijk belang’, bezwaar maken tegen publicatie. Je kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan schending van de privacy. Ook BN’ers en andere bekende wereldburgers kunnen in sommige gevallen bezwaar maken tegen de publicatie van foto’s waarop zij zijn afgebeeld.
Bij in opdracht gemaakte foto’s moet naast de geportretteerde ook de fotograaf toestemming geven voor publicatie. Ook als jij zelf de opdrachtgever bent, geldt dat. Laat je bijvoorbeeld een leuke foto van jezelf maken voor de achterkant van je boek, en betaal je de fotograaf daarvoor, regel dan op voorhand dat je voor dat geld die foto ook mag gebruiken op je boek!
Als auteur sta je doorgaans niet direct stil bij de regelgeving omtrent auteurs- en portretrecht. Maak je niet ongerust, wij hebben de kennis in huis. Vraag ons dus gerust om advies!
